西都赋

  汉之西都,在于雍州,实曰长安。左据函谷、二崤之阻,表以太华、终南之山。右界褒斜、陇首之险,带以洪河、泾、渭之川。众流之隈,汧涌其西。华实之毛,则九州之上腴焉。防御之阻,则天地之隩区焉。是故横被六合,三成帝畿,周以龙兴,秦以虎视。及至大汉受命而都之也,仰悟东井之精,俯协《河图》之灵。奉春建策,留侯演成。天人合应,以发皇明,乃眷西顾,实惟作京。于是睎秦岭,睋北阜,挟酆灞,据龙首。图皇基于亿载,度宏规而大起。肇自高而终平,世增饰以崇丽。历十二之延祚,故穷泰而极侈。建金城而万雉,呀周池而成渊。披三条之广路,立十二之通门。内则街衢洞达,闾阎且千,九市开场,货别隧分。人不得顾,车不得旋,阗城溢郭,旁流百廛。红尘四合,烟云相连。于是既庶且富,娱乐无疆。都人士女,殊异乎五方。游士拟于公侯,列肆侈于姬姜。乡曲豪举,游侠之雄,节慕原、尝,名亚春、陵。连交合众,骋骛乎其中。

  若乃观其四郊,浮游近县,则南望杜、霸,北眺五陵。名都对郭,邑居相承。英俊之域,绂冕所兴。冠盖如云,七相五公。与乎州郡之豪杰,五都之货殖,三选七迁,充奉陵邑。盖以强干弱枝,隆上都而观万国也。封畿之内,厥土千里,逴跞诸夏,兼其所有。其阳则崇山隐天,幽林穹谷,陆海珍藏,蓝田美玉。商、洛缘其隈,鄠、杜滨其足,源泉灌注,陂池交属。竹林果园,芳草甘木,郊野之富,号为近蜀。其阴则冠以九嵕,陪以甘泉,乃有灵宫起乎其中。秦汉之所极观,渊云之所颂叹,于是乎存焉。下有郑、白之沃,衣食之源。提封五万,疆埸绮分,沟塍刻镂,原隰龙鳞,决渠降雨,荷插成云。五谷垂颖,桑麻铺棻。东郊则有通沟大漕,溃渭洞河,泛舟山东,控引淮湖,与海通波。西郊则有上囿禁苑,林麓薮泽,陂池连乎蜀汉,缭以周墙,四百余里。离宫别馆,三十六所。神池灵沼,往往而在。其中乃有九真之麟,大宛之马,黄支之犀,条支之鸟。逾昆仑,越巨海,殊方异类,至于三万里。

  其宫室也,体象乎天地,经纬乎阴阳。据坤灵之正位,仿太紫之圆方。树中天之华阙,丰冠山之朱堂。因瑰材而究奇,抗应龙之虹梁。列棼橑以布翼,荷栋桴而高骧。雕玉瑱以居楹,裁金壁以饰珰。发五色之渥彩,光焰朗以景彰。于是左墄右平,重轩三阶。闺房周通,门闼洞开。列钟虡于中庭,立金人于端闱。仍增崖而衡阈,临峻路而启扉。徇以离宫别寝,承以崇台闲馆,焕若列宿,紫宫是环。清凉、宣温、神仙、长年、金华、玉堂、白虎、麒麟,区宇若兹,不可殚论。增盘崔嵬,登降炤烂,殊形诡制,每各异观。乘茵步辇,惟所息宴。后宫则有掖庭、椒房,后妃之室。合欢、增城、安处、常宁、茝若、椒风、披香、发越、兰林、蕙草、鸳鸾、飞翔之列,昭阳特盛,隆乎孝成。屋不呈材,墙不露形。裛以藻绣,络以纶连。随侯明月,错落其间。金釭衔璧,是为列钱。翡翠火齐,流耀含英。悬黎垂棘,夜光在焉。于是玄墀扣砌,玉阶彤庭,碝磩彩致,琳珉青荧,珊瑚碧树,周阿而生。红罗飒纚,绮组缤纷。精曜华烛,俯仰如神。后宫之号,十有四位。窈窕繁华,更盛迭贵。处乎斯列者,盖以百数。左右庭中,朝堂百寮之位,萧曹魏邴,谋谟乎其上。佐命则垂统,辅翼则成化。流大汉之恺悌,荡亡秦之毒螫。故令斯人扬乐和之声,作画一之歌。功德著乎祖宗,膏泽洽乎黎庶。又有天禄、石渠,典籍之府。命夫谆诲故老,名儒师傅,讲论乎《六艺》,稽合乎同异。又有承明、金马、著作之庭。大雅宏达,于兹为群。元元本本,殚见洽闻。启发篇章,校理秘文。周以钩陈之位,卫以严更之署,总礼官之甲科,群百郡之廉孝。虎贲赘衣,阉尹阍寺。陛戟百重,各有典司。

  周庐千列,徼道绮错。辇路经营,修除飞阁。自未央而连桂宫,北弥明光而亘长乐。凌隥道而超西墉,掍建章而连外属。设璧门之凤阙,上觚稜而栖金爵。内则别风之嶕峣,眇丽巧而耸擢,张千门而立万户,顺阴阳以开阖。尔乃正殿崔嵬,层构厥高,临乎未央。经骀汤而出馺娑,洞枍诣以与天梁。上反宇以盖戴,激日景而纳光。神明郁其特起,遂偃蹇而上跻。轶云雨于太半,虹霓回带于棼楣。虽轻迅与僄狡,犹愕眙而不能阶。攀井干而未半,目眴转而意迷,舍棂槛而却倚,若颠坠而复稽,魂怳怳以失度,巡回途而下低,既惩惧于登望,降周流以彷徨。步甬道以萦纡,又杳窱而不见阳。排飞闼而上出,若游目于天表,似无依而洋洋。前唐中而后太液,览沧海之汤汤。扬波涛于碣石,激神岳之嶈嶈。滥瀛洲与方壶,蓬莱起乎中央。于是灵草冬荣,神木丛生。岩峻崷崪,金石峥嵘。抗仙掌以承露,擢双立之金茎,轶埃壒之混浊,鲜颢气之清英。骋文成之丕诞,驰五利之所刑。庶松乔之群类,时游从乎斯庭。实列仙之攸馆,非吾人之所宁。

  尔乃盛娱游之壮观,奋泰武乎上囿。因兹以威戎夸狄,耀威灵而讲武事。命荆州使起鸟、诏梁野而驱兽。毛群内阗,飞羽上覆,接翼侧足,集禁林而屯聚。水衡虞人,修其营表。种别群分,部曲有署。罘网连纮,笼山络野。列卒周匝,星罗云布。于是乘銮舆,备法驾,帅群臣,披飞廉,入苑门。遂绕酆鄗,历上兰。六师发逐,百兽骇殚,震震爚爚,雷奔电激,草木涂地,山渊反覆。蹂躏其十二三,乃拗怒而少息。尔乃期门佽飞,列刃钻鍭,要趹追踪。鸟惊触丝,兽骇值锋。机不虚掎,弦不再控。矢不单杀,中必叠双。飑飑纷纷,矰缴相缠。风毛雨血,洒野蔽天。平原赤,勇士厉。猿狖失木,豺狼慑窜。尔乃移师趋险,并蹈潜秽。穷虎奔突,狂兕触蹶。许少施巧,秦成力折。掎僄狡,扼猛噬。脱角挫脰,徒搏独杀。挟师豹,拖熊螭。曳犀犛,顿象罴。超洞壑,越峻崖。蹶崭岩,巨石隤。松柏仆,丛林摧。草木无余,禽兽殄夷。

  于是天子乃登属玉之馆,历长杨之榭。览山川之体势,观三军之杀获。原野萧条,目极四裔。禽相镇压,兽相枕藉。然后收禽会众,论功赐胙。陈轻骑以行炰,腾酒车以斟酌。割鲜野食,举烽命釂。飨赐毕,劳逸齐,大辂鸣銮,容与徘徊。集乎豫章之宇,临乎昆明之池。左牵牛而右织女,似云汉之无涯。茂树荫蔚,芳草被堤。兰茝发色,晔晔猗猗。若摛锦布绣,烛燿乎其陂。鸟则玄鹤白鹭,黄鹄鵁鹳,鸧鸹鸨鶂,凫鷖鸿雁。朝发河海,夕宿江汉。沉浮往来,云集雾散。于是后宫乘輚辂,登龙舟。张凤盖,建华旗。祛黼帷,镜清流。靡微风,澹淡浮。棹女讴,鼓吹震,声激越,謍厉天,鸟群翔,鱼窥渊。招白鹇,下双鹄。揄文竿,出比目。抚鸿罿,御矰缴,方舟并骛,俯仰极乐。遂乃风举云摇,浮游溥览。前乘秦岭,后越九嵕,东薄河华,西涉岐雍。宫馆所历,百有余区。行所朝夕,储不改供。礼上下而接山川,究休佑之所用。采游童之欢谣,第从臣之嘉颂。于斯之时,都都相望,邑邑相属。国藉十世之基,家承百年之业,士食旧德之名氏,农服先畴之畎亩,商循族世之所鬻,工用高曾之规矩。粲乎隐隐,各得其所。

  若臣者徒观迹于旧墟,闻之乎故老,十分而未得其一端,故不能遍举也。

注释

    有一位长安的客人,向洛阳主人发问:“听说汉初营建首都,曾有意选择河洛之滨,后来认为此地,定都并不安宁,因此决定西迁,以长安作为汉京。主人是否了解迁都的故事?是否见过长安的体制?”主人道:“没有啊。希望客人吐露怀旧的素心,抒发思古之幽情,阐发高祖定都的道理以扩充我的知识,叙述长安的情况以增长我的见闻。”客人道:“是的,是的。”“汉朝西都,位于雍州,名叫长安。左据雄伟险峻的函谷和崤山,以及成为一方标志的太华与终南;右与褒谷、斜谷、龙首山相毗连,绕着黄河、泾水、渭水等河川。众河曲折蜿蜒,汧水涌流西面。这儿的植物花果繁茂,有九州最膏腴的良田;这儿的防御固若金汤,是最宜于定居的地点。由于此地广连各方,定都于此有三朝帝王。周朝凭此而如龙飞腾,秦朝凭此而虎视东方;及至大汉受命将都长安的时分,仰视上天有五星相聚于东井,悟到那是汉主入秦的吉征,俯察大地有灵图出现于河滨,知道那是汉受天命的福应,娄敬提出建都长安的良策,张良阐释其议正确的原因,天命与人意相应合,启发了皇帝的圣明,于是眷顾关西,把长安定作京城。

  眺望终南,遥视北山,挟带沣灞二水;依傍龙首之山。希图帝王基业能够绵延亿载,拟定宏伟蓝图而大举兴建。始于高祖终于平帝,历代增修日益壮丽;经过十二位帝王不断努力,因而繁华已极奢侈无比。建筑金城雉堞上万,疏浚城池注水成渊。三达的道路既平且宽,十二座通门无比庄严。城内街衢通达,里弄近千;九个市场一齐开业,不同的货店列于不同的路边。拥挤的人潮难以回顾,密集的车流不能回旋;行人充满市区、溢出城郭、流入成百上千的商店。滚滚的红尘四处弥漫,卷卷的烟霭连接云天。人口众多、社会富裕超过已往任何时光,百姓的欢乐程度实在是不可限量。京城的男男女女,不同于其它地方。游士衣著可比富贵公侯,商女服饰胜过贵族姑娘。乡里的豪强英俊,游侠首领,气节接近于平原君和孟尝君,名望仅次于春申君和信陵君。他们广泛交游,联合徒众,经常在京城往来驰骋。如果观察长安四郊,漫游附近县城,则南望杜霸,北眺五陵;名都城郭相对,甲第楼阁相邻。那是英雄俊杰所居之区域,达官显贵所建之城镇;高冠华盖,往来如云。原来朝廷遴选国家的七相五公、州郡的豪杰英俊、五都的富裕商人,将此三等家庭迁于汉家七陵,担当供奉皇陵的重任。大概是以此加强中央,削弱地方,壮大京都,把国家威力显示于万邦。首都直辖地区,约有千里方圆;超过华夏各诸侯国,兼具他们共有的物产。其南则密林深谷,崇山遮天,陆海珍藏,难以计算,美好玉石,产于蓝田。在丹、洛两河的水湾有商县和洛县,在渭、漆两河的下游有鄠县和杜县,清泉汩汩奔流,池塘纵横相连。竹林果园,芳草佳树,郊野之富,接近西蜀。北边有九嵕、甘泉两座名山,并有灵宫耸立在甘泉山巅。在秦汉两代最为壮观,王褒扬雄都曾经作赋颂赞,到如今还保存于宫殿中间。下有郑渠、白渠所灌溉的沃田,那是广大百姓衣食的源泉。共有肥田沃土五万顷,田界纵横似丝织品上花纹一样纷繁,沟塍缭绕则如刻镂在大地上的图案。平原和低地的田畴块块相连,又好像巨龙身上的密密鳞片。开渠灌溉田土如降喜雨,举锸治水人群如涌祥云。五谷结籽垂下穗颖,桑林麻田繁荣茂盛。东郊有人工漕渠,通向渭水、黄河;泛舟可达崤山以东,还可控引淮水、湖泊;更与东海展转相接,连通巨浪洪波。西郊则是上林禁苑,山林沼泽连绵不断,倾斜逶迤连于蜀、汉。缭绕围墙四百多里,中有三十六所离宫别馆。珍奇的麒麟来自九真,名贵的骏马进于大宛,黄支国送来了犀牛,条支国把大鸟贡献。有的跨越昆仑高峰,有的横渡大海狂澜。还有一些远方异物,竟跋涉了几万里远。

注音版

xī dōu fù西都赋liǎng hàn两汉bān gù班固
   hàn zhī xī dōu.  汉之西都。zài yú yōng zhōu.在于雍州。shí yuē cháng ān.实曰长安。zuǒ jù hán gǔ èr xiáo zhī zǔ.左据函谷、二崤之阻。biǎo yǐ tài huá zhōng nán zhī shān.表以太华、终南之山。yòu jiè bāo xié lǒng shǒu zhī xiǎn.右界褒斜、陇首之险。dài yǐ hóng hé jīng wèi zhī chuān.带以洪河、泾、渭之川。zhòng liú zhī wēi.众流之隈。qiān yǒng qí xī.汧涌其西。huá shí zhī máo.华实之毛。zé jiǔ zhōu zhī shàng yú yān.则九州之上腴焉。fáng yù zhī zǔ.防御之阻。zé tiān dì zhī ào qū yān.则天地之隩区焉。shì gù héng bèi liù hé.是故横被六合。sān chéng dì jī.三成帝畿。zhōu yǐ lóng xīng.周以龙兴。qín yǐ hǔ shì.秦以虎视。jí zhì dà hàn shòu mìng ér dōu zhī yě.及至大汉受命而都之也。yǎng wù dōng jǐng zhī jīng.仰悟东井之精。fǔ xié hé tú zhī líng.俯协《河图》之灵。fèng chūn jiàn cè.奉春建策。liú hóu yǎn chéng.留侯演成。tiān rén hé yīng.天人合应。yǐ fā huáng míng.以发皇明。nǎi juàn xī gù.乃眷西顾。shí wéi zuò jīng.实惟作京。yú shì xī qín lǐng.于是睎秦岭。é běi fù.睋北阜。xié fēng bà.挟酆灞。jù lóng shǒu.据龙首。tú huáng jī yú yì zài.图皇基于亿载。dù hóng guī ér dà qǐ.度宏规而大起。zhào zì gāo ér zhōng píng.肇自高而终平。shì zēng shì yǐ chóng lì.世增饰以崇丽。lì shí èr zhī yán zuò.历十二之延祚。gù qióng tài ér jí chǐ.故穷泰而极侈。jiàn jīn chéng ér wàn zhì.建金城而万雉。ya zhōu chí ér chéng yuān.呀周池而成渊。pī sān tiáo zhī guǎng lù.披三条之广路。lì shí èr zhī tōng mén.立十二之通门。nèi zé jiē qú dòng dá.内则街衢洞达。lǘ yán qiě qiān.闾阎且千。jiǔ shì kāi chǎng.九市开场。huò bié suì fēn.货别隧分。rén bù dé gù.人不得顾。chē bù dé xuán.车不得旋。tián chéng yì guō.阗城溢郭。páng liú bǎi chán.旁流百廛。hóng chén sì hé.红尘四合。yān yún xiāng lián.烟云相连。yú shì jì shù qiě fù.于是既庶且富。yú lè wú jiāng.娱乐无疆。dōu rén shì nǚ.都人士女。shū yì hū wǔ fāng.殊异乎五方。yóu shì nǐ yú gōng hóu.游士拟于公侯。liè sì chǐ yú jī jiāng.列肆侈于姬姜。xiāng qū háo jǔ.乡曲豪举。yóu xiá zhī xióng.游侠之雄。jié mù yuán cháng.节慕原、尝。míng yà chūn líng.名亚春、陵。lián jiāo hé zhòng.连交合众。chěng wù hū qí zhōng.骋骛乎其中。13    ruò nǎi guān qí sì jiāo.  若乃观其四郊。fú yóu jìn xiàn.浮游近县。zé nán wàng dù bà.则南望杜、霸。běi tiào wǔ líng.北眺五陵。míng dōu duì guō.名都对郭。yì jū xiāng chéng.邑居相承。yīng jùn zhī yù.英俊之域。fú miǎn suǒ xìng.绂冕所兴。guān gài rú yún.冠盖如云。qī xiāng wǔ gōng.七相五公。yǔ hū zhōu jùn zhī háo jié.与乎州郡之豪杰。wǔ dōu zhī huò zhí.五都之货殖。sān xuǎn qī qiān.三选七迁。chōng fèng líng yì.充奉陵邑。gài yǐ qiáng gān ruò zhī.盖以强干弱枝。lóng shàng dōu ér guān wàn guó yě.隆上都而观万国也。fēng jī zhī nèi.封畿之内。jué tǔ qiān lǐ.厥土千里。chuō lì zhū xià.逴跞诸夏。jiān qí suǒ yǒu.兼其所有。qí yáng zé chóng shān yǐn tiān.其阳则崇山隐天。yōu lín qióng gǔ.幽林穹谷。lù hǎi zhēn cáng.陆海珍藏。lán tián měi yù.蓝田美玉。shāng luò yuán qí wēi.商、洛缘其隈。hù dù bīn qí zú.鄠、杜滨其足。yuán quán guàn zhù.源泉灌注。bēi chí jiāo shǔ.陂池交属。zhú lín guǒ yuán.竹林果园。fāng cǎo gān mù.芳草甘木。jiāo yě zhī fù.郊野之富。hào wèi jìn shǔ.号为近蜀。qí yīn zé guàn yǐ jiǔ zōng.其阴则冠以九嵕。péi yǐ gān quán.陪以甘泉。nǎi yǒu líng gōng qǐ hū qí zhōng.乃有灵宫起乎其中。qín hàn zhī suǒ jí guān.秦汉之所极观。yuān yún zhī suǒ sòng tàn.渊云之所颂叹。yú shì hū cún yān.于是乎存焉。xià yǒu zhèng bái zhī wò.下有郑、白之沃。yī shí zhī yuán.衣食之源。tí fēng wǔ wàn.提封五万。jiāng yì qǐ fēn.疆埸绮分。gōu chéng kè lòu.沟塍刻镂。yuán xí lóng lín.原隰龙鳞。jué qú jiàng yǔ.决渠降雨。hé chā chéng yún.荷插成云。wǔ gǔ chuí yǐng.五谷垂颖。sāng má pù fēn.桑麻铺棻。dōng jiāo zé yǒu tōng gōu dà cáo.东郊则有通沟大漕。kuì wèi dòng hé.溃渭洞河。fàn zhōu shān dōng.泛舟山东。kòng yǐn huái hú.控引淮湖。yǔ hǎi tōng bō.与海通波。xī jiāo zé yǒu shàng yòu jìn yuàn.西郊则有上囿禁苑。lín lù sǒu zé.林麓薮泽。bēi chí lián hū shǔ hàn.陂池连乎蜀汉。liáo yǐ zhōu qiáng.缭以周墙。sì bǎi yú lǐ.四百余里。lí gōng bié guǎn.离宫别馆。sān shí liù suǒ.三十六所。shén chí líng zhǎo.神池灵沼。wǎng wǎng ér zài.往往而在。qí zhōng nǎi yǒu jiǔ zhēn zhī lín.其中乃有九真之麟。dà yuān zhī mǎ.大宛之马。huáng zhī zhī xī.黄支之犀。tiáo zhī zhī niǎo.条支之鸟。yú kūn lún.逾昆仑。yuè jù hǎi.越巨海。shū fāng yì lèi.殊方异类。zhì yú sān wàn lǐ.至于三万里。13    qí gōng shì yě.  其宫室也。tǐ xiàng hū tiān dì.体象乎天地。jīng wěi hū yīn yáng.经纬乎阴阳。jù kūn líng zhī zhèng wèi.据坤灵之正位。fǎng tài zǐ zhī yuán fāng.仿太紫之圆方。shù zhōng tiān zhī huá quē.树中天之华阙。fēng guān shān zhī zhū táng.丰冠山之朱堂。yīn guī cái ér jiū qí.因瑰材而究奇。kàng yìng lóng zhī hóng liáng.抗应龙之虹梁。liè fén lǎo yǐ bù yì.列棼橑以布翼。hé dòng fú ér gāo xiāng.荷栋桴而高骧。diāo yù zhèn yǐ jū yíng.雕玉瑱以居楹。cái jīn bì yǐ shì dāng.裁金壁以饰珰。fā wǔ sè zhī wò cǎi.发五色之渥彩。guāng yàn lǎng yǐ jǐng zhāng.光焰朗以景彰。yú shì zuǒ cè yòu píng.于是左墄右平。zhòng xuān sān jiē.重轩三阶。guī fáng zhōu tōng.闺房周通。mén tà dòng kāi.门闼洞开。liè zhōng jù yú zhōng tíng.列钟虡于中庭。lì jīn rén yú duān wéi.立金人于端闱。réng zēng yá ér héng yù.仍增崖而衡阈。lín jùn lù ér qǐ fēi.临峻路而启扉。xùn yǐ lí gōng bié qǐn.徇以离宫别寝。chéng yǐ chóng tái xián guǎn.承以崇台闲馆。huàn ruò liè sù.焕若列宿。zǐ gōng shì huán.紫宫是环。qīng liáng xuān wēn shén xiān cháng nián jīn huá yù táng bái hǔ qí lín.清凉、宣温、神仙、长年、金华、玉堂、白虎、麒麟。qū yǔ ruò zī.区宇若兹。bù kě dān lùn.不可殚论。zēng pán cuī wéi.增盘崔嵬。dēng jiàng zhào làn.登降炤烂。shū xíng guǐ zhì.殊形诡制。měi gè yì guān.每各异观。chéng yīn bù niǎn.乘茵步辇。wéi suǒ xī yàn.惟所息宴。hòu gōng zé yǒu yè tíng jiāo fáng.后宫则有掖庭、椒房。hòu fēi zhī shì.后妃之室。hé huān zēng chéng ān chǔ cháng níng chǎi ruò jiāo fēng pī xiāng fā yuè lán lín huì cǎo yuān luán fēi xiáng zhī liè.合欢、增城、安处、常宁、茝若、椒风、披香、发越、兰林、蕙草、鸳鸾、飞翔之列。zhāo yáng tè shèng.昭阳特盛。lóng hū xiào chéng.隆乎孝成。wū bù chéng cái.屋不呈材。qiáng bù lù xíng.墙不露形。yì yǐ zǎo xiù.裛以藻绣。luò yǐ lún lián.络以纶连。suí hóu míng yuè.随侯明月。cuò luò qí jiān.错落其间。jīn gāng xián bì.金釭衔璧。shì wèi liè qián.是为列钱。fěi cuì huǒ qí.翡翠火齐。liú yào hán yīng.流耀含英。xuán lí chuí jí.悬黎垂棘。yè guāng zài yān.夜光在焉。yú shì xuán chí kòu qì.于是玄墀扣砌。yù jiē tóng tíng.玉阶彤庭。ruǎn qì cǎi zhì.碝磩彩致。lín mín qīng yíng.琳珉青荧。shān hú bì shù.珊瑚碧树。zhōu ā ér shēng.周阿而生。hóng luó sà lí.红罗飒纚。qǐ zǔ bīn fēn.绮组缤纷。jīng yào huá zhú.精曜华烛。fǔ yǎng rú shén.俯仰如神。hòu gōng zhī hào.后宫之号。shí yǒu sì wèi.十有四位。yǎo tiǎo fán huá.窈窕繁华。gèng shèng dié guì.更盛迭贵。chù hū sī liè zhě.处乎斯列者。gài yǐ bǎi shù.盖以百数。zuǒ yòu tíng zhōng.左右庭中。cháo táng bǎi liáo zhī wèi.朝堂百寮之位。xiāo cáo wèi bǐng.萧曹魏邴。móu mó hū qí shàng.谋谟乎其上。zuǒ mìng zé chuí tǒng.佐命则垂统。fǔ yì zé chéng huà.辅翼则成化。liú dà hàn zhī kǎi tì.流大汉之恺悌。dàng wáng qín zhī dú shì.荡亡秦之毒螫。gù lìng sī rén yáng lè hé zhī shēng.故令斯人扬乐和之声。zuò huà yī zhī gē.作画一之歌。gōng dé zhe hū zǔ zōng.功德著乎祖宗。gào zé qià hū lí shù.膏泽洽乎黎庶。yòu yǒu tiān lù shí qú.又有天禄、石渠。diǎn jí zhī fǔ.典籍之府。mìng fū zhūn huì gù lǎo.命夫谆诲故老。míng rú shī fū.名儒师傅。jiǎng lùn hū liù yì.讲论乎《六艺》。jī hé hū tóng yì.稽合乎同异。yòu yǒu chéng míng jīn mǎ zhù zuò zhī tíng.又有承明、金马、著作之庭。dà yá hóng dá.大雅宏达。yú zī wèi qún.于兹为群。yuán yuán běn běn.元元本本。dān jiàn qià wén.殚见洽闻。qǐ fā piān zhāng.启发篇章。xiào lǐ mì wén.校理秘文。zhōu yǐ gōu chén zhī wèi.周以钩陈之位。wèi yǐ yán gèng zhī shǔ.卫以严更之署。zǒng lǐ guān zhī jiǎ kē.总礼官之甲科。qún bǎi jùn zhī lián xiào.群百郡之廉孝。hǔ bēn zhuì yī.虎贲赘衣。yān yǐn hūn sì.阉尹阍寺。bì jǐ bǎi zhòng.陛戟百重。gè yǒu diǎn sī.各有典司。13    zhōu lú qiān liè.  周庐千列。jiǎo dào qǐ cuò.徼道绮错。niǎn lù jīng yíng.辇路经营。xiū chú fēi gé.修除飞阁。zì wèi yāng ér lián guì gōng.自未央而连桂宫。běi mí míng guāng ér gèn cháng lè.北弥明光而亘长乐。líng dèng dào ér chāo xī yōng.凌隥道而超西墉。hùn jiàn zhāng ér lián wài shǔ.掍建章而连外属。shè bì mén zhī fèng quē.设璧门之凤阙。shàng gū léng ér qī jīn jué.上觚稜而栖金爵。nèi zé bié fēng zhī jiāo yáo.内则别风之嶕峣。miǎo lì qiǎo ér sǒng zhuó.眇丽巧而耸擢。zhāng qiān mén ér lì wàn hù.张千门而立万户。shùn yīn yáng yǐ kāi hé.顺阴阳以开阖。ěr nǎi zhèng diàn cuī wéi.尔乃正殿崔嵬。céng gòu jué gāo.层构厥高。lín hū wèi yāng.临乎未央。jīng dài tāng ér chū sà suō.经骀汤而出馺娑。dòng yì yì yǐ yǔ tiān liáng.洞枍诣以与天梁。shàng fǎn yǔ yǐ gài dài.上反宇以盖戴。jī rì jǐng ér nà guāng.激日景而纳光。shén míng yù qí tè qǐ.神明郁其特起。suì yǎn jiǎn ér shàng jī.遂偃蹇而上跻。yì yún yǔ yú tài bàn.轶云雨于太半。hóng ní huí dài yú fén méi.虹霓回带于棼楣。suī qīng xùn yǔ piào jiǎo.虽轻迅与僄狡。yóu è yí ér bù néng jiē.犹愕眙而不能阶。pān jǐng gàn ér wèi bàn.攀井干而未半。mù xuàn zhuǎn ér yì mí.目眴转而意迷。shě líng kǎn ér què yǐ.舍棂槛而却倚。ruò diān zhuì ér fù jī.若颠坠而复稽。hún huǎng huǎng yǐ shī dù.魂怳怳以失度。xún huí tú ér xià dī.巡回途而下低。jì chéng jù yú dēng wàng.既惩惧于登望。jiàng zhōu liú yǐ páng huáng.降周流以彷徨。bù yǒng dào yǐ yíng yū.步甬道以萦纡。yòu yǎo tiǎo ér bú jiàn yáng.又杳窱而不见阳。pái fēi tà ér shàng chū.排飞闼而上出。ruò yóu mù yú tiān biǎo.若游目于天表。shì wú yī ér yáng yáng.似无依而洋洋。qián táng zhōng ér hòu tài yè.前唐中而后太液。lǎn cāng hǎi zhī shāng shāng.览沧海之汤汤。yáng bō tāo yú jié shí.扬波涛于碣石。jī shén yuè zhī qiāng qiāng.激神岳之嶈嶈。làn yíng zhōu yǔ fāng hú.滥瀛洲与方壶。péng lái qǐ hū zhōng yāng.蓬莱起乎中央。yú shì líng cǎo dōng róng.于是灵草冬荣。shén mù cóng shēng.神木丛生。yán jùn qiú zú.岩峻崷崪。jīn shí zhēng róng.金石峥嵘。kàng xiān zhǎng yǐ chéng lù.抗仙掌以承露。zhuó shuāng lì zhī jīn jīng.擢双立之金茎。yì āi ài zhī hún zhuó.轶埃壒之混浊。xiān hào qì zhī qīng yīng.鲜颢气之清英。chěng wén chéng zhī pī dàn.骋文成之丕诞。chí wǔ lì zhī suǒ xíng.驰五利之所刑。shù sōng qiáo zhī qún lèi.庶松乔之群类。shí yóu cóng hū sī tíng.时游从乎斯庭。shí liè xiān zhī yōu guǎn.实列仙之攸馆。fēi wú rén zhī suǒ níng.非吾人之所宁。13    ěr nǎi shèng yú yóu zhī zhuàng guān.  尔乃盛娱游之壮观。fèn tài wǔ hū shàng yòu.奋泰武乎上囿。yīn zī yǐ wēi róng kuā dí.因兹以威戎夸狄。yào wēi líng ér jiǎng wǔ shì.耀威灵而讲武事。mìng jīng zhōu shǐ qǐ niǎo zhào liáng yě ér qū shòu.命荆州使起鸟、诏梁野而驱兽。máo qún nèi tián.毛群内阗。fēi yǔ shàng fù.飞羽上覆。jiē yì cè zú.接翼侧足。jí jìn lín ér tún jù.集禁林而屯聚。shuǐ héng yú rén.水衡虞人。xiū qí yíng biǎo.修其营表。zhǒng bié qún fēn.种别群分。bù qǔ yǒu shǔ.部曲有署。fú wǎng lián hóng.罘网连纮。lóng shān luò yě.笼山络野。liè zú zhōu zā.列卒周匝。xīng luó yún bù.星罗云布。yú shì chéng luán yú.于是乘銮舆。bèi fǎ jià.备法驾。shuài qún chén.帅群臣。pī fēi lián.披飞廉。rù yuàn mén.入苑门。suì rào fēng hào.遂绕酆鄗。lì shàng lán.历上兰。liù shī fā zhú.六师发逐。bǎi shòu hài dān.百兽骇殚。zhèn zhèn yuè yuè.震震爚爚。léi bēn diàn jī.雷奔电激。cǎo mù tú dì.草木涂地。shān yuān fǎn fù.山渊反覆。róu lìn qí shí èr sān.蹂躏其十二三。nǎi ǎo nù ér shǎo xī.乃拗怒而少息。ěr nǎi qī mén cì fēi.尔乃期门佽飞。liè rèn zuān hóu.列刃钻鍭。yào jué zhuī zōng.要趹追踪。niǎo jīng chù sī.鸟惊触丝。shòu hài zhí fēng.兽骇值锋。jī bù xū jǐ.机不虚掎。xián bù zài kòng.弦不再控。shǐ bù dān shā.矢不单杀。zhōng bì dié shuāng.中必叠双。biāo biāo fēn fēn.飑飑纷纷。zēng jiǎo xiāng chán.矰缴相缠。fēng máo yǔ xuè.风毛雨血。sǎ yě bì tiān.洒野蔽天。píng yuán chì.平原赤。yǒng shì lì.勇士厉。yuán yòu shī mù.猿狖失木。chái láng shè cuàn.豺狼慑窜。ěr nǎi yí shī qū xiǎn.尔乃移师趋险。bìng dǎo qián huì.并蹈潜秽。qióng hǔ bēn tū.穷虎奔突。kuáng sì chù jué.狂兕触蹶。xǔ shǎo shī qiǎo.许少施巧。qín chéng lì zhé.秦成力折。jǐ piào jiǎo.掎僄狡。è měng shì.扼猛噬。tuō jiǎo cuò dòu.脱角挫脰。tú bó dú shā.徒搏独杀。xié shī bào.挟师豹。tuō xióng chī.拖熊螭。yè xī máo.曳犀犛。dùn xiàng pí.顿象罴。chāo dòng hè.超洞壑。yuè jùn yá.越峻崖。jué zhǎn yán.蹶崭岩。jù shí tuí.巨石隤。sōng bǎi pū.松柏仆。cóng lín cuī.丛林摧。cǎo mù wú yú.草木无余。qín shòu tiǎn yí.禽兽殄夷。13    yú shì tiān zǐ nǎi dēng shǔ yù zhī guǎn.  于是天子乃登属玉之馆。lì zhǎng yáng zhī xiè.历长杨之榭。lǎn shān chuān zhī tǐ shì.览山川之体势。guān sān jūn zhī shā huò.观三军之杀获。yuán yě xiāo tiáo.原野萧条。mù jí sì yì.目极四裔。qín xiāng zhèn yā.禽相镇压。shòu xiāng zhěn jiè.兽相枕藉。rán hòu shōu qín huì zhòng.然后收禽会众。lùn gōng cì zuò.论功赐胙。chén qīng qí yǐ xíng páo.陈轻骑以行炰。téng jiǔ chē yǐ zhēn zhuó.腾酒车以斟酌。gē xiān yě shí.割鲜野食。jǔ fēng mìng jiào.举烽命釂。xiǎng cì bì.飨赐毕。láo yì qí.劳逸齐。dà lù míng luán.大辂鸣銮。róng yǔ pái huái.容与徘徊。jí hū yù zhāng zhī yǔ.集乎豫章之宇。lín hū kūn míng zhī chí.临乎昆明之池。zuǒ qiān niú ér yòu zhī nǚ.左牵牛而右织女。shì yún hàn zhī wú yá.似云汉之无涯。mào shù yīn wèi.茂树荫蔚。fāng cǎo bèi dī.芳草被堤。lán chǎi fā sè.兰茝发色。yè yè yī yī.晔晔猗猗。ruò chī jǐn bù xiù.若摛锦布绣。zhú yào hū qí bēi.烛燿乎其陂。niǎo zé xuán hè bái lù.鸟则玄鹤白鹭。huáng gǔ jiāo guàn.黄鹄鵁鹳。cāng guā bǎo yì.鸧鸹鸨鶂。fú yī hóng yàn.凫鷖鸿雁。cháo fā hé hǎi.朝发河海。xī sù jiāng hàn.夕宿江汉。chén fú wǎng lái.沉浮往来。yún jí wù sàn.云集雾散。yú shì hòu gōng chéng zhàn lù.于是后宫乘輚辂。dēng lóng zhōu.登龙舟。zhāng fèng gài.张凤盖。jiàn huá qí.建华旗。qū fǔ wéi.祛黼帷。jìng qīng liú.镜清流。mí wēi fēng.靡微风。dàn dàn fú.澹淡浮。zhào nǚ ōu.棹女讴。gǔ chuī zhèn.鼓吹震。shēng jī yuè.声激越。yíng lì tiān.謍厉天。niǎo qún xiáng.鸟群翔。yú kuī yuān.鱼窥渊。zhāo bái xián.招白鹇。xià shuāng gǔ.下双鹄。yú wén gān.揄文竿。chū bǐ mù.出比目。fǔ hóng chōng.抚鸿罿。yù zēng jiǎo.御矰缴。fāng zhōu bìng wù.方舟并骛。fǔ yǎng jí lè.俯仰极乐。suì nǎi fēng jǔ yún yáo.遂乃风举云摇。fú yóu pǔ lǎn.浮游溥览。qián chéng qín lǐng.前乘秦岭。hòu yuè jiǔ zōng.后越九嵕。dōng báo hé huá.东薄河华。xī shè qí yōng.西涉岐雍。gōng guǎn suǒ lì.宫馆所历。bǎi yǒu yú qū.百有余区。xíng suǒ zhāo xī.行所朝夕。chǔ bù gǎi gōng.储不改供。lǐ shàng xià ér jiē shān chuān.礼上下而接山川。jiū xiū yòu zhī suǒ yòng.究休佑之所用。cǎi yóu tóng zhī huān yáo.采游童之欢谣。dì cóng chén zhī jiā sòng.第从臣之嘉颂。yú sī zhī shí.于斯之时。dōu dōu xiāng wàng.都都相望。yì yì xiāng shǔ.邑邑相属。guó jí shí shì zhī jī.国藉十世之基。jiā chéng bǎi nián zhī yè.家承百年之业。shì shí jiù dé zhī míng shì.士食旧德之名氏。nóng fú xiān chóu zhī quǎn mǔ.农服先畴之畎亩。shāng xún zú shì zhī suǒ yù.商循族世之所鬻。gōng yòng gāo céng zhī guī jǔ.工用高曾之规矩。càn hū yǐn yǐn.粲乎隐隐。gè dé qí suǒ.各得其所。13    ruò chén zhě tú guān jī yú jiù xū.  若臣者徒观迹于旧墟。wén zhī hū gù lǎo.闻之乎故老。shí fēn ér wèi dé qí yī duān.十分而未得其一端。gù bù néng biàn jǔ yě.故不能遍举也。

^回到顶部^