百丈山记
【宋代】
朱熹
登百丈山三里许，右俯绝壑，左控垂崖，垒石为磴，十余级乃得度。山之胜，盖自此始。
循磴而东，即得小涧。石梁跨于其上。皆苍藤古木，虽盛夏亭午无暑气。水皆清澈，自高淙下，其声溅溅然。度石梁，循两崖曲折而上，得山门。小屋三间，不能容十许人，然前瞰涧水，后临石池，风来两峡间，终日不绝。门内跨池又为石梁。度而北，蹑石梯，数级入庵。庵才老屋数间，卑庳迫隘，无足观。独其西阁为胜。水自西谷中循石罅奔射出阁下，南与东谷水并注池中。自池而出，乃为前所谓小涧者。阁据其上流，当水石峻激相搏处，最为可玩。乃壁其后，无所睹。独夜卧其上，则枕席之下，终夕潺潺。久而益悲，为可爱耳。
出山门而东十许步，得石台。下临峭岸，深昧险绝。于林薄间东南望，见瀑布自前岩穴瀵涌而出，投空下数十尺。其沫乃如散珠喷雾，目光烛之，璀璨夺目，不可正视。台当山西南缺，前揖芦山，一峰独秀出，而数百里间峰峦高下亦皆历历在眼。日薄西山，余光横照，紫翠重迭，不可殚数。旦起下视，白云满川，如海波起伏。而远近诸山出其中者，皆若飞浮来往。或涌或没，顷刻万变。台东径断，乡人凿石容磴以度，而作神祠于其东，水旱祷焉。畏险者或不敢度。然山之可观者，至是则亦穷矣。
余与刘充父、平父、吕叔敬、表弟徐周宾游之。既皆赋诗以纪其胜，余又叙次其详如此。而其最可观者，石磴、小涧、山门、石台、西阁、瀑布也。因各别为小诗以识其处，呈同游诸君。又以告夫欲往而未能者。
注释
登上百丈山三里来路，向右边俯视，是又深又险的山沟，路的左边靠着陡峭的山崖，路面是垒起来的石磴，上了十几个台阶才过去了这段险区。百丈山的胜景，从此开始了。
顺着石磴往东走，遇到一条小涧。一座石桥横跨在它上面。两旁都是苍青色的藤条和古老的树木，即使是盛夏的正午，也没有一点热气。涧水全是清澈见底，从高处流下来，发出“溅溅”的声响。走过石桥，沿着两旁都是山崖的小路曲曲折折地登上去，遇到了一座寺院的大门。有三间小房子，连十来个人也容纳不下来，但是前面可以俯视涧水。大门的后面临着石池，风从两旁的山峡间吹来，整天不断。大门里边，又有一座石桥横跨在石池上。过了石桥往北走，踩着石梯，上几级就到了尼姑庵。尼姑庵仅有几间旧房子，房子又矮又窄，没有什么值得观看的地方。只有西阁美好。溪水从西面山谷中顺着裂缝从西阁下面象箭射一般飞奔流出，向南与东面山谷中的水一块注入石池中。水从石池中再流出来，就形成了前面所说的那条小涧。西阁座落在它的上游，在激流和峻石相搏击的地方，最值得欣赏。后面是一座石壁，没有什么可看的。一个人晚上躺在西阁里面，枕头和卧席下面整夜都能听到潺潺的流水声。越听得时间长越感到悲哀，但也很有意思。
注音版
bǎi zhàng shān jì百丈山记sòng dài宋代zhū xī朱熹
dēng bǎi zhàng shān sān lǐ xǔ. 登百丈山三里许。yòu fǔ jué hè.右俯绝壑。zuǒ kòng chuí yá.左控垂崖。lěi shí wèi dèng.垒石为磴。shí yú jí nǎi de dù.十余级乃得度。shān zhī shèng.山之胜。gài zì cǐ shǐ.盖自此始。13
xún dèng ér dōng. 循磴而东。jí dé xiǎo jiàn.即得小涧。shí liáng kuà yú qí shàng.石梁跨于其上。jiē cāng téng gǔ mù.皆苍藤古木。suī shèng xià tíng wǔ wú shǔ qì.虽盛夏亭午无暑气。shuǐ jiē qīng chè.水皆清澈。zì gāo cóng xià.自高淙下。qí shēng jiàn jiàn rán.其声溅溅然。dù shí liáng.度石梁。xún liǎng yá qū zhé ér shàng.循两崖曲折而上。dé shān mén.得山门。xiǎo wū sān jiān.小屋三间。bù néng róng shí xǔ rén.不能容十许人。rán qián kàn jiàn shuǐ.然前瞰涧水。hòu lín shí chí.后临石池。fēng lái liǎng xiá jiān.风来两峡间。zhōng rì bù jué.终日不绝。mén nèi kuà chí yòu wèi shí liáng.门内跨池又为石梁。dù ér běi.度而北。niè shí tī.蹑石梯。shù jí rù ān.数级入庵。ān cái lǎo wū shù jiān.庵才老屋数间。bēi bì pò ài.卑庳迫隘。wú zú guān.无足观。dú qí xī gé wèi shèng.独其西阁为胜。shuǐ zì xī gǔ zhōng xún shí xià bēn shè chū gé xià.水自西谷中循石罅奔射出阁下。nán yǔ dōng gǔ shuǐ bìng zhù chí zhōng.南与东谷水并注池中。zì chí ér chū.自池而出。nǎi wèi qián suǒ wèi xiǎo jiàn zhě.乃为前所谓小涧者。gé jù qí shàng liú.阁据其上流。dāng shuǐ shí jùn jī xiāng bó chù.当水石峻激相搏处。zuì wéi kě wán.最为可玩。nǎi bì qí hòu.乃壁其后。wú suǒ dǔ.无所睹。dú yè wò qí shàng.独夜卧其上。zé zhěn xí zhī xià.则枕席之下。zhōng xī chán chán.终夕潺潺。jiǔ ér yì bēi.久而益悲。wèi kě ài ěr.为可爱耳。13
chū shān mén ér dōng shí xǔ bù. 出山门而东十许步。dé shí tái.得石台。xià lín qiào àn.下临峭岸。shēn mèi xiǎn jué.深昧险绝。yú lín báo jiān dōng nán wàng.于林薄间东南望。jiàn pù bù zì qián yán xué fèn yǒng ér chū.见瀑布自前岩穴瀵涌而出。tóu kōng xià shù shí chǐ.投空下数十尺。qí mò nǎi rú sàn zhū pēn wù.其沫乃如散珠喷雾。mù guāng zhú zhī.目光烛之。cuǐ càn duó mù.璀璨夺目。bù kě zhèng shì.不可正视。tái dāng shān xī nán quē.台当山西南缺。qián yī lú shān.前揖芦山。yī fēng dú xiù chū.一峰独秀出。ér shù bǎi lǐ jiān fēng luán gāo xià yì jiē lì lì zài yǎn.而数百里间峰峦高下亦皆历历在眼。rì bó xī shān.日薄西山。yú guāng héng zhào.余光横照。zǐ cuì chóng dié.紫翠重迭。bù kě dān shù.不可殚数。dàn qǐ xià shì.旦起下视。bái yún mǎn chuān.白云满川。rú hǎi bō qǐ fú.如海波起伏。ér yuǎn jìn zhū shān chū qí zhōng zhě.而远近诸山出其中者。jiē ruò fēi fú lái wǎng.皆若飞浮来往。huò yǒng huò méi.或涌或没。qǐng kè wàn biàn.顷刻万变。tái dōng jìng duàn.台东径断。xiāng rén záo shí róng dèng yǐ dù.乡人凿石容磴以度。ér zuò shén cí yú qí dōng.而作神祠于其东。shuǐ hàn dǎo yān.水旱祷焉。wèi xiǎn zhě huò bù gǎn dù.畏险者或不敢度。rán shān zhī kě guān zhě.然山之可观者。zhì shì zé yì qióng yǐ.至是则亦穷矣。13
yú yǔ liú chōng fù píng fù lǚ shū jìng biǎo dì xú zhōu bīn yóu zhī. 余与刘充父、平父、吕叔敬、表弟徐周宾游之。jì jiē fù shī yǐ jì qí shèng.既皆赋诗以纪其胜。yú yòu xù cì qí xiáng rú cǐ.余又叙次其详如此。ér qí zuì kě guān zhě.而其最可观者。shí dèng xiǎo jiàn shān mén shí tái xī gé pù bù yě.石磴、小涧、山门、石台、西阁、瀑布也。yīn gè bié wèi xiǎo shī yǐ shí qí chù.因各别为小诗以识其处。chéng tóng yóu zhū jūn.呈同游诸君。yòu yǐ gào fū yù wǎng ér wèi néng zhě.又以告夫欲往而未能者。
大全网